1. Bác Hồ chỉ rõ: “Chi bộ là gốc rễ của Đảng ở trong quần chúng. Chi bộ tốt thì mọi chính sách của Đảng đều được thi hành tốt, mọi công việc đều tiến bộ không ngừng. Trái lại, nếu chi bộ kém thì công việc không trôi chảy”.

Thực tiễn cho thấy, ở đâu chất lượng sinh hoạt chi bộ yếu kém, thì ở đó những thoái hóa biến chất về chính trị, đạo đức, lối sống… của một bộ phận đảng viên và các tiêu cực, tệ nạn xã hội có chiều hướng tăng, nhiệm vụ chính trị nhiều khó khăn trong thực hiện, nội bộ luôn có vấn đề về mất đoàn kết, mất dân chủ. Ngược lại, ở đâu chất lượng sinh hoạt chi bộ được đảm bảo thì ở đó những tiêu cực về mặt đạo đức trong đảng viên được ngăn chặn, khắc phục và đẩy lùi, nhiệm vụ chính trị hoàn thành, nội bộ đoàn kết, dân chủ cơ sở được phát huy.

Qua sinh hoạt chi bộ, đảng viên không ngừng nâng cao tính tổ chức kỷ luật, tính tự giác trong rèn luyện, tu dưỡng đạo đức; góp phần giúp họ chế ngự, chiến thắng được những tác động của tiêu cực nảy sinh trong bản thân và trong đời sống xã hội.

Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, đảng viên không ngừng được nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; hiểu rõ, hiểu đúng và nghiêm túc về đường lối, chủ trương, chính sách; nắm bắt kịp thời những thông tin về chính trị, kinh tế, an ninh quốc phòng… Những tri thức do sinh hoạt chi bộ đem lại góp phần tích cực vào việc nâng cao trình độ nhận thức và hoạt động thực tiễn của đảng viên; uy tín của người đảng viên được đảm bảo, được khẳng định trước quần chúng.

Chất lượng sinh hoạt chi bộ phụ thuộc rất lớn vào tính tiên phong, gương mẫu của chi ủy, của bí thư chi bộ; đặc biệt trong tình hình hiện nay là tiên phong, gương mẫu trong việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Cấp ủy phải đủ tâm và đủ tầm để lãnh đạo chi bộ mới đề ra được nhiệm vụ xác đáng; mới mạnh dạn đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực trong đơn vị và trong nội bộ đảng. Đảng viên tuân thủ Điều lệ và các quy định của Đảng, có trách nhiệm trong xây dựng chi bộ, thực hiện các nhiệm vụ do chi bộ và đơn vị giao.

2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ:

Trước hết, phải làm cho đảng viên nhận thức sâu sắc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt vừa cấp bách vừa lâu dài trong quá trình xây dựng Đảng. Muốn cho Đảng không ngừng lớn mạnh thì mọi đảng viên phải mạnh mà đảng viên mạnh thì phải thông qua tổ chức đảng cơ sở của mình, đó là chi bộ. Có thông qua tổ chức đảng, đảng viên mới nâng cao được vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, vì toàn bộ sức chiến đấu của Đảng cuối cùng phải biểu hiện ở sức mạnh chi bộ trong việc biến đường lối của Đảng thành hành động của quần chúng nhằm thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ cách mạng trong thực tiễn.

Làm cho cán bộ đảng viên nhận biết rõ ràng tổ chức đảng không phải là tổ chức thông thường mà xuất phát từ nguyên lý: Đảng cộng sản là đội tiên phong chính trị có tổ chức và đội ngũ có tổ chức chặt chẽ nhất, giác ngộ nhất của giai cấp công nhân. Tổ chức cơ sở đảng là tổ chức cao nhất ở cơ sở, giữ vai trò lãnh đạo các tổ chức khác ở cơ sở, như các đoàn thể quần chúng, các tổ chức chính quyền, xã hội..., cho nên trong sinh hoạt chi bộ phải thể hiện được vai trò tiên phong về mặt lý luận, về tổ chức, đảng viên phải là một đội ngũ thống nhất ý chí hành động có kỷ luật nghiêm minh như Hồ Chí Minh nói: “Đảng ta tuy nhiều người nhưng khi tiến đánh thì chỉ như một người”.

Có nhận thức sâu sắc như vậy mới tránh được tình trạng xem nhẹ hoặc buông lỏng sinh hoạt Đảng.

Thứ hai, cấp ủy phải tổ chức tốt cuộc sinh hoạt. Lãnh đạo chi ủy nắm chắc 3 tính chất, 3 nội dung sinh hoạt, các nguyên tắc cơ bản, quy luật phát triển xây dựng đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình. Vận dụng sao cho thích hợp, tạo nên chất lượng toàn diện qua mỗi định kỳ sinh hoạt chi bộ đạt hiệu quả cao, tùy tình hình có thể dành riêng một buổi họp chuyên đề bàn sâu về công tác phát triển đảng, hoặc vấn đề đấu tranh đoàn kết của chi bộ...

Trước khi triệu tập họp, chi ủy phải chuẩn bị kỹ nội dung, bằng nhiều cách hội ý, họp bàn thông qua các chi ủy viên phụ trách từng mặt công tác tư tưởng, an ninh, sản xuất, đoàn thể quần chúng, tổ dân phố... để lấy thông tin từ đảng viên, quần chúng. Tập hợp lại, cấp ủy đánh giá mặt mạnh, yếu việc thực hiện nghị quyết của chi bộ tháng trước, tìm ra nguyên nhân chủ quan và khách quan, từ cơ sở đó để đề ra những phương hướng công tác tháng tới sát hợp với tình hình đơn vị chi bộ mình lãnh đạo.

Khi tiến hành sinh hoạt, đồng chí bí thư trình bày gọn nội dung chừng 15 phút, dành nhiều thời gian cho đảng viên phát biểu, luôn gợi mở đề cao dân chủ, tự phê bình và phê bình, hướng cho đảng viên đi đúng trọng tâm, tham gia nhiều ý kiến, tranh luận sôi nổi, kết luận được vấn đề thành nghị quyết của chi bộ.

Đầu buổi họp nên dành 10 phút thông báo số tin ngắn về pháp luật, thời sự, chính sách mới, hoặc đọc một bài viết có tính lý luận giáo dục cao..., luôn thay đổi nhiều hình thức hấp dẫn. Nếu họp kéo dài, nên có ít phút giải lao, thư giãn. Khi kết thúc cuộc họp nên có lời cổ vũ đảng viên quyết tâm, thực hiện tốt nghị quyết, đảng viên ra về dễ nhớ, thoải mái.

Nếu không ấn định ngày họp cụ thể hàng tháng thì khi triệu tập họp chi bộ, nên báo cho đảng viên biết trước 5 ngày, kể cả việc gợi ý trọng tâm cuộc họp để đảng viên chuẩn bị.

Thứ ba, trong sinh hoạt chi bộ cần tránh những biểu hiện:

- Bệnh thành tích và hình thức: Để đạt danh hiệu “trong sạch vững mạnh” (TSVM) phải có tỉ lệ nhất định về số đảng viên “đủ tư cách…”, đảng bộ cơ sở cần phải có số chi bộ trực thuộc đạt TSVM, và nhiều chỉ số yêu cầu khác. Chỉ đạo như vậy nhằm chuẩn hóa và thúc đẩy các cấp ủy tổ chức hoạt động của cơ sở đảng một cách khoa học, kế hoạch và hiệu quả hơn. Nhưng trên thực tế tại một số nơi, những chỉ số đặt ra được “uốn nắn” sao cho đạt bằng được TSVM vì thành tích của đơn vị, kiểm điểm, phân tích chất lượng vì vậy chỉ qua loa, hình thức.

- Bệnh hành chính và tùy tiện: Sinh hoạt chi bộ có yêu cầu rất cao; song thực tế nhiều chi bộ không bố trí thời gian tương xứng (15 - 30 phút), họp gán ghép với chuyên môn, họp tranh thủ cuối ngày đã “oải”, đối phó với kiểm tra đảng “đến hẹn lại lên” không ai chuẩn bị gì cả, họp như giao ban chuyên môn, họp như sinh hoạt câu lạc bộ… Tất cả các dạng sinh hoạt trên rõ ràng không chất lượng, thiếu trách nhiệm và hạ thấp vai trò của chi bộ, lơi lỏng trong quản lý đảng viên.

- Trong sinh hoạt chi bộ, không dễ dãi, hời hợt nhưng không quá nghiêm trang - nặng đối phó. Cấp ủy, nhất là bí thư, cần hiểu thấu đảng viên của mình, giữ nguyên tắc nhưng không máy móc nặng nề trong sinh hoạt. Thủ trưởng cũng là một đảng viên của chi bộ (kể cả đảng viên cấp trên nhiều cấp) nên phải sinh hoạt chi bộ và chịu sự giám sát của chi bộ; một mặt các vị “thủ trưởng” này phải ý thức ghép mình vào sinh hoạt chi bộ không nại bận nhiều việc né tránh sinh hoạt, mặt khác chi ủy bố trí việc hội họp hợp lý để tạo điều kiện cho thủ trưởng thực hiện trách nhiệm của mình trước chi bộ.

- Có ý kiến cho rằng, trong doanh nghiệp cổ phần, ai nắm vốn là người chi phối, cấp ủy và đảng viên chỉ cần tuân thủ mệnh lệnh hội đồng quản trị. Quan niệm như vậy không đúng với yêu cầu lãnh đạo của Đảng. Kể cả 100% vốn tư nhân, ông chủ không là đảng viên, thì việc lãnh đạo của chi bộ vẫn thực hiện trên khả năng thực tế của mình. Lãnh đạo sao cho doanh nghiệp phát triển, giám sát các chính sách pháp luật thi hành ở đơn vị và nêu gương như là một tổ chức tiên tiến, đảng viên gương mẫu đi đầu trong thực hiện nhiệm vụ… Được vậy, sự lãnh đạo của chi bộ chắc chắn thuyết phục và là chỗ dựa của doanh nghiệp.

Sinh hoạt chi bộ và chất lượng đảng viên là vấn đề cơ bản hàng đầu trong công tác xây dựng Đảng. Thực hiện Chỉ thị 10-CT/TW của Ban Bí thư, các cấp ủy cần tích cực thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của đảng theo tinh thần Cương lĩnh 2011 và các nhiệm vụ được Đại hội XI của Đảng đề ra.