Thứ Hai, ngày 15 tháng 12 năm 2025

Văn học, nghệ thuật trong cơn lốc truyền thông

Một cảnh trong vở Ballet Kiều, vở hiếm hoi thành công không quá phụ thuộc vào truyền thông

(Thanhuytphcm.vn) - Báo chí là phương tiện tuyền thông hiệu quả và nhanh chóng để đưa thông tin đến công chúng, nhờ có báo chí công chúng được biết đến những thông tin trên nhiều lĩnh vực trong đó có văn học, nghệ thuật. Những năm thập niên 80, 90 công chúng tiếp cận thông tin chủ yếu qua báo giấy, từ khi khoa học công nghệ, kỹ thuật số phát triển cho đến nay công chúng tiếp cận thông tin văn học, nghệ thuật nhiều hơn qua nhiều kênh thông tin từ các phương tiện truyền thông kỹ thuật số, cũng từ đây vai trò của báo giấy (phương thức báo truyền thống) có nhiều thay đổi. Vậy hiện nay công chúng tiếp cận thông tin văn học, nghệ thuật chủ yếu qua các phương tiện truyền thông nào? Phân tích hết những thay đổi trong tiếp cận thông tin văn học, nghệ thuật sẽ giúp chúng ta có định hướng truyền thông đúng đắn, giúp truyền tải thông tin văn học, nghệ thuật và định hướng văn học, nghệ thuật ngày càng hiệu quả hơn.

Ngày nay với sự phát triển của truyền thông đa phương tiện và cuộc sống công nghiệp hối hả không còn nhiều khán giả ngồi trước màn hình nhiều giờ để chờ đợi xem chương trình truyền hình, thay vào đó người xem thường chỉ xem kênh truyền hình đã định trước trong một thời gian ngắn, chuyển kênh liên tục hoặc có thể tiếp cận youtube, website thông tin giải trí để xem lại các chương trình thời sự hay các chương trình đã được phát trên truyền hình, các phim sitcom, chương trình truyền hình thực tế, gameshow…. Để kịp với sự phát triển, các đài truyền hình cũng đã phát triển các kênh online để tiếp cận khán giả vì vậy ở một góc độ nào đó truyền hình đang đứng trước cơn cạnh tranh khá cam go khi thói quen giải trí, tiếp cận thông tin của người dân đã thay đổi. Chỉ những chương trình thật xuất sắc, người xem mới chờ đón từ đài truyền hình, nếu không thì người xem sẽ tự tiếp cận trong thời gian thuận tiện nhất cho mình.

Thực tế cho thấy công chúng ngày nay tiếp cận thông tin văn hóa, nghệ thuật chủ yếu qua các kênh truyền thông kỹ thuật số. Những thông tin chính thống về hoạt động văn hóa, nghệ thuật trên các báo chính thống thường ít được tiếp cận dù các ban văn hóa, văn nghệ của các báo hiện nay cũng nỗ lực có nhiều bài viết khá sâu sắc và phong phú về nội dung như giới thiệu các hoạt động, các vở tuồng, chương trình mới của các nhà hát, đơn vị nghệ thuật, cả những bài mang tính lý luận phê bình …  nhưng lượng người tiếp cận tìm đọc thông tin này không nhiều. Trong khi đó hàng ngày người dùng sử dụng điện thoại thông minh là có thể lướt qua những tin tức về đời tư nghệ sĩ, scandal hay các thể loại nghệ thuật như phim, nhạc, kịch, cải lương, nhiếp ảnh, mỹ thuật... thông qua các nền tảng Youtube, Zalo, Facebook, Tiktok…

Có thể thấy truyền thông, báo chí hiện nay có thể chia thành hai dạng: truyền thống và kỹ thuật số và đều có vai trò rất quan trọng trong đời sống xã hội ngày nay. Lĩnh vực văn học, nghệ thuật muốn phát triển phải sử dụng truyền thông, báo chí để giới thiệu, quảng bá cho sản phẩm của mình. Trong khi các đơn vị nghệ thuật hay các hoạt động nghệ thuật của nhà nước còn sử dụng phương tiện truyền thông truyền thống (thông qua hệ thống kênh báo chí chính thống và trang website của địa phương, đơn vị), một số trên nền tảng số nhưng chưa được phổ biến thì các sản phẩm nghệ thuật của các doanh nghiệp tư nhân sử dụng triệt để truyền thông, thậm chí còn sử dụng “chiêu trò” trong cách thức truyền thông để tạo sự quan tâm, tiếng vang cho sản phẩm nhằm mang lại lợi nhuận hoặc tạo tên tuổi một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Như vậy bằng truyền thông có thể một sản phẩm chưa chắc hay, đẹp, tốt nhưng vẫn tạo được tiếng vang và thu hút công chúng quan tâm, những chương trình này phần lớn có cả một chiến lược truyền thông với kinh phí không nhỏ và ngược lại có những tác phẩm hay, mang ý nghĩa tốt nhưng không được lan truyền, quảng bá rộng rãi vì vậy chưa đưa đến được với khán giả. Đó thường là những chương trình do đơn vị công lập, nhà nước đầu tư, thường không có khoản kinh phí nhiều cho khâu quảng bá.

Mối quan hệ giữa văn học, nghệ thuật với truyền thông báo chí là mối quan hệ tương quan, gắn bó không thể tách rời, trong đó báo chí góp phần phổ biến và lưu truyền văn hóa, nghệ thuật, là phương tiện thực thi, quảng bá văn hóa, nghệ thuật đến công chúng, góp phần định hướng văn hóa, văn nghệ theo hướng văn minh tiến bộ, nhưng vẫn giữ bản sắc truyền thống. Văn hóa nghệ thuật chịu sự tác động của báo chí, truyền thông và chủ động phối hợp với báo chí, cung cấp sản phẩm sáng tạo, tạo nên đời sống văn hóa nghệ thuật sôi nổi.

Văn hóa nghệ thuật góp phần bảo vệ quyền lợi thiêng liêng của dân tộc vì bản sắc dân tộc phải đề cao những giá trị văn hóa nhân văn của truyền thống văn hóa Việt Nam trong quá khứ và hiện tại. Do đó, bản thân văn học, nghệ thuật phải tự thân vận động, luôn luôn sáng tạo, tiếp thu cái mới, biến hóa chọn lọc phù hợp với văn hóa, đặc điểm của văn hóa Việt Nam để đem đến cho công chúng những sản phẩm văn hóa, nghệ thuật hay, đẹp, mang ý nghĩa, thông điệp tốt, mang giá trị xây dựng con người, giá trị nhân văn, xây dựng đất nước, thành phố. Truyền thông, báo chí tham gia tích cực trong việc phát hiện, tôn vinh những tài năng, quảng bá những sản phẩm văn hóa, nghệ thuật chất lượng cao, bảo tồn, giữ gìn, phát huy những loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc, đấu tranh, bảo vệ các giá trị truyền thống, bản sắc dân tộc, tuyên truyền giáo dục lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, tính nhân văn, nhân đạo, cách ứng xử nhân ái giữa con người với nhau và với các thế hệ người Việt Nam.

Mai Anh


Ý kiến bạn đọc

refresh
 

Tổng lượt bình luận

Tin khác

Thông báo