Đó là những ý kiến được đưa ra tại Hội thảo khoa học: “TPHCM với cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc và 10 năm thực hiện nghĩa vụ quốc tế tại Phnôm Pênh, Campuchia” do Ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM phối hợp Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TPHCM tổ chức ngày 20/7.

Luôn là hậu phương vững chắc

Tại hội thảo, nhiều ý kiến thống nhất, trong cả hai cuộc chiến tranh chiến đấu bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc, ngoài việc trực tiếp tham gia chiến đấu ở biên giới Tây Nam, TPHCM luôn là hậu phương vững chắc, cung cấp sức người, sức của cho cuộc chiến tranh ở hai đầu biên giới của đất nước.

PGS.TS Phan Xuân Biên, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cho biết, ngày 30/3/1979, Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM ra Thông tri số 96/TT-TV, phát động phong trào “Vì tuyến đầu Tổ Quốc”, vận động nhân dân hăng hái lao động sản xuất, tạo ra nhiều tiền bạc, của cải để ủng hộ quân dân 2 vùng biên giới đang chiến đấu với quân thù. Cùng với những cuộc mít tinh lên án các hành động tàn ác của kẻ địch ở hai đầu đất nước – biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc, các hoạt động đóng góp sức người, sức của của quân dân TP mang tên Bác như là nguồn lực to lớn cho cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta những năm 1970 – 1980, phản ánh tình nghĩa keo sơn, trách nhiệm cao cả của quân dân TP với các tỉnh biên giới của nước Việt Nam thống nhất. 

PGS.TS Phan Xuân Biên, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam phát biểu tham luận tại hội thảo. (Ảnh: L.Hồ)

Cũng theo PGS.TS Phan Xuân Biên, trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Tây Nam, cùng với Trung đoàn Gia Định, còn nhiều đơn vị lực lượng vũ trang TPHCM tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Việt Nam – Campuchia và làm nghĩa vụ quốc tế. Từ khi chiến tranh biên giới ở khu vực Đông Nam Bộ xảy ra (tháng 10/1977) đến tháng 1/1979, lực lượng vũ trang TP đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trên biên giới Tây Nam. Cụ thể, đánh 79 trận, diệt gọn và làm thiệt hại nặng nhiều đơn vị cấp tiểu đoàn, đại đội của địch, loại khỏi vòng chiến đấu 942 tên, thu nhiều chủng loại vũ khí, giải thoát được 2.644 người dân Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng của lũ phản động Pôn Pốt. Một lực lượng quan trọng tham gia trực tiếp vào cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam là thanh niên xung phong TP. Trong 15 tháng diễn ra cuộc chiến, Lực lượng thanh niên xung phong TP đã huy động trên một vạn lượt đội viên lên biên giới phục vụ chiến đấu và tham gia chiến đấu.

Trong tham luận “TPHCM với cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và thực hiện nghĩa vụ quốc tế ở Campuchia (1979-1989)”, PGS.TS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, cùng một thời gian, nhân dân Việt Nam vừa khôi phục đất nước sau chiến tranh, vừa đối mặt với hai cuộc chiến tranh biên giới. Trong điều kiện muôn vàn khó khăn như vậy, Việt Nam vẫn hết lòng giúp đỡ Campuchia với tinh thần quốc tế trong sáng. Quân tình nguyện Việt Nam đã chiến đấu anh dũng kết hợp với lực lượng Campuchia đánh bật quân Khmer Đỏ tại thủ đô Phnôm Pênh. Sau khi Campuchia được giải phóng, Việt Nam đã cử nhiều chuyên gia giúp Campuchia xây dựng chính quyền, lực lượng, hỗ trợ vật chất, giúp Campuchia phục hồi kinh tế từ đống đổ nát do chế độ diệt chủng để lại. Để tri ân và ghi nhớ công lao của quân tình nguyện Việt Nam, Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã khẳng định: “Không có sự giúp đỡ của Việt Nam thì Campuchia không có ngày nay, dứt khoát là thế”.

Thiếu tướng, PGS.TS Vũ Quang Đạo, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam phát biểu tham luận tại hội thảo khoa học. (Ảnh: L.Hồ)

Sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quốc tế

Nhiều đại biểu khẳng định, trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế ở Campuchia, TPHCM đã phát huy mạnh mẽ vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, chính trị, quân sự, thể hiện tinh thần trách nhiệm cao nhất đóng góp nhân lực, vật lực cùng nhân dân cả nước hướng về biên giới Tây Nam. TPHCM đã hoàn thành xuất sắc vai trò hậu phương trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc và giúp nước bạn Campuchia hồi sinh sau họa diệt chủng.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Hà cho biết, sau khi Phnôm Pênh được giải phóng (7/1/1979), năm 1979, TPHCM được Trung ương giao nhiệm vụ kết nghĩa với Thủ đô Phnôm pênh. Để giúp bạn khôi phục và xây dựng Phnôm Pênh, TPHCM cung cấp cho Phnôm Pênh các đoàn chuyên gia của tất cả các ngành, giúp bạn phục hồi sinh hoạt thủ đô của bạn từ một TP bị tê liệt điện, nước, nhà cửa, dịch vụ y tế đến các mặt hoạt động văn hóa xã hội.

Với tham luận: “Kinh nghiệm phát huy vai trò hậu phương của TPHCM trong hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc”, PGS.TS Vũ Quang Đạo, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Nam nhấn mạnh, 40 năm trước, TP đã phát huy sức mạnh, hoàn thành xuất sắc vai trò hậu phương và hậu phương trực tiếp với tiền tuyến. Những bài học và kinh nghiệm thực tiễn của TP ngày đó hết sức phong phú. Đó là trong khi tập trung cho xây dựng, phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, TP đồng thời làm hết sức mình vì tiền tuyến. Thành công nổi bật của lãnh đạo và chính quyền TP là đã giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa xây dựng hậu phương và phát huy vai trò của hậu phương đối với tiền tuyến trong hoàn cảnh hết sức khó khăn, phức tạp. Và chính trong hoàn cảnh khó khăn, phức tạp ấy đã nổi bật lên vai trò, vị thế của TP trong chiến tranh. Cùng với khơi dậy và phát huy cao độ tinh thần yêu nước của nhân dân để huy động sức mạnh của hậu phương cho tiền tuyến, TP vừa làm nhiệm vụ hậu phương, vừa ra sức xây dựng, phát huy tiềm lực quốc phòng, giữ vững an ninh chính trị, trật tự xã hội trong hoàn cảnh chiến tranh ở cả hai đầu đất nước;…

GS.TS Võ Văn Sen, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM phát biểu kết luận tại hội thảo. (Ảnh: L.Hồ)

Phát biểu tổng kết hội thảo, GS.TS Võ Văn Sen, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học quốc gia TPHCM nhấn mạnh: Chiến thắng trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc một lần nữa khẳng định, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, quân và dân cả nước nói chung, TPHCM nói riêng với ý chí độc lập, thống nhất, tự chủ và tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng, sẵn sàng đập tan bất kỳ âm mưu và hành động nào của các thế lực phản động, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quốc tế.