Vũ Năng An sinh tại thành phố Nam Định. Đang học dở Thành Chung năm thứ tư, chàng thanh niên 20 tuổi Vũ Năng An bỏ vào đất Sài Gòn tìm cách lập thân. Cái nghề ông chọn thuở đầu đời không ngờ lại là nghề mà ông chung thủy đến hết đời, cũng là nghề mang lại vinh quang cho ông, lưu giữ tên tuổi ông là một trong những người sáng lập đầu tiên của nhiếp ảnh, điện ảnh cách mạng Việt Nam - nghề chụp ảnh.

Học nghề chụp ảnh tại Sài Gòn và tham gia hoạt động nghề nghiệp, Vũ Năng An là một trong số bảy người vận động thành lập “Hội Điện ảnh An Nam” đầu tiên vào năm 1937-1938. Nhóm này đã tổ chức được những “trang xinê” hàng tuần trên tờ Nhật báo Tân Tiến; tổ chức cuộc thi “ăn ảnh” để tuyển diễn viên đóng phim cho những bộ phim Việt Nam đang dự kiến làm. Nhiều ngôi sao sân khấu Sài Thành hồi đó nhiệt tâm tham gia như: Phùng Há, Năm Phỉ, Ái Liên, Năm Châu... Chính quyền thuộc địa đã không cho họ thành lập cái Hội đó. Mỗi người ly tán một nơi. Vũ Năng An đi làm thợ ảnh trên tàu ARAM IS, chạy tuyến hàng hải Pháp-Nhật (từ Mác xây đi Côbê). Năm 1940 Vũ Năng An về chụp ảnh tại Hà Nội.

Thời điểm những ngày Cách mạng Tháng Tám nổ ra ở Hà Nội là quãng thời gian đặc biệt ấn tượng và không bao giờ phai trong tâm trí người nghệ sĩ Vũ Năng An. Ông nhớ như in ngày 17-8-1945, đang ở nhà thì một người bạn học cũ (lúc ấy ông không biết người bạn hoạt động bí mật) đến nói: “Ngày mai anh An đi chụp ảnh ở Nhà hát lớn đi, sẽ có nhiều chuyện hay đó”... Vũ Năng An hăm hở vác máy đi từ rất sớm, ông đã được chứng kiến không khí hừng hực cách mạng của các tầng lớp nhân dân Hà Nội trước giờ phút đã đi vào lịch sử của dân tộc. Cuộc mít tinh biểu dương tinh thần dân tộc đã biến thành cuộc biểu tình tuần hành của quần chúng nổi dậy cướp chính quyền. Đoàn người biểu tình nghe lời hiệu triệu của những người cộng sản đã rùng rùng tiến đến mục tiêu là phủ Khâm sứ (nay là Nhà khách Chính phủ, trên phố Ngô Quyền). Hàng vạn người ào vào chiếm phủ Khâm sứ, sau đó đi chiếm một số cơ quan đầu não khác của chính quyền bù nhìn thân Pháp, Nhật.

Vũ Năng An đã thu vào ống kính những hình ảnh vô giá ấy. Những bức ảnh ông chụp đã trở nên có một không hai của dân tộc như: “Mít tinh Tổng khởi nghĩa tại quảng trường Nhà hát lớn Hà Nội 19-8-1945”, “Đánh chiếm Phủ Khâm sai ngày 19-8-1945”, “Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra mắt nhân dân”, “Quốc hội họp lần đầu tiên”, “Lễ tuyên ngôn Độc lập 2-9-1945”, “Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên”...

Tháng 12-1946, cả nước đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp. Theo lời khuyên của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng, Vũ Năng An cùng gia đình rời Hà Nội lên chiến khu Việt Bắc. Từ năm 1947 đến hết cuộc kháng chiến, ông phụ trách ban Nhiếp ảnh tại Văn phòng Bộ Tổng Tư lệnh, Tổng cục Chính trị. Quãng thời gian này, người chiến sĩ-nghệ sĩ trong ông đã đến độ chín tạo nên một cách cảm, cách nghĩ rất hiện thực mà khoáng đạt, lãng mạn. Điều này đã in đậm dấu vết qua các tác phẩm ảnh mà ông đã thành công.

Tiêu biểu, cô đọng nhất là bức ảnh “Bác Hồ ở mặt trận Đông Khê 1950”, đượm chất trữ tình pha lẫn chất anh hùng ca. Một trong những tác phẩm thành công chụp về lãnh tụ là bức ảnh “Bác Hồ thăm cảnh hồ Yxưckun - Liên Xô” - chụp năm 1959. Tác phẩm này ngay sau đó đã được phổ biến rộng rãi, được mọi người yêu thích. Ngày nay, trong các phù điêu, tranh khắc hay áp phích mọi người đều lấy bức ảnh này làm mẫu.

Từ năm 1961, Vũ Năng An được chuyển sang công tác ở ngành điện ảnh, làm giám đốc Xưởng phim truyện Việt Nam (Hãng phim truyện Việt Nam ngày nay) một thời gian khá dài. Tại Liên hoan Điện ảnh quốc tế Mátxcơva 1977, ông là thành viên Ban Giám khảo cuộc thi phim ngắn. Ngày nay, con trai ông, NSƯT - đạo diễn Vũ Xuân Hưng đang tiếp nối con đường điện ảnh của ông với cương vị Phó giám đốc phụ trách nghệ thuật.