Bộ trưởng Bộ Xây dựng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình về dự án Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn nêu rõ, Luật được ban hành sẽ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, cá nhân, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh với những điểm mới cơ bản như quy định rõ hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn về loại, cấp độ quy hoạch; làm rõ mối quan hệ với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, bảo đảm thống nhất, đồng bộ về quy hoạch.

Cùng với đó, tăng cường phân cấp, phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn; đơn giản hóa trình tự, thủ tục trong lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, đáp ứng yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.

Dự thảo cũng bổ sung, quy định rõ về nội dung quy hoạch không gian ngầm đối với các đô thị trực thuộc tỉnh và quy định quy hoạch không gian ngầm được lập riêng đối với các thành phố trực thuộc Trung ương và đô thị mới dự kiến thành lập thành phố trực thuộc Trung ương. Bổ sung, quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, yêu cầu đối với việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch; Bổ sung quy định rõ hơn về nguồn kinh phí cho công tác quy hoạch, bảo đảm nguồn lực thực hiện quy hoạch; bổ sung các quy định cụ thể để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện quy hoạch đô thị và nông thôn.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật này cho biết, Ủy ban nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn.

Về định hướng nội dung xây dựng Luật, Ủy ban Kinh tế cho rằng cần làm rõ mối quan hệ giữa các loại quy hoạch trong hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, mối quan hệ của các quy hoạch thuộc hệ thống này với các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, nguyên tắc, căn cứ lập và điều chỉnh các quy hoạch; phân định rõ vị trí, vai trò của các loại quy hoạch, các cấp độ quy hoạch, bảo đảm sự liên kết, khớp nối, tránh chồng chéo, trùng lặp, mâu thuẫn về nội dung giữa các quy hoạch, gây lãng phí nguồn lực, khó khăn cho công tác quản lý, tạo rào cản đối với các hoạt động kinh tế - xã hội của người dân và doanh nghiệp. Kiên quyết xóa bỏ tư duy nhiệm kỳ, cơ chế “xin - cho”, “lợi ích nhóm” trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, dẫn đến tình trạng dự án chậm triển khai trên thực tế.

Ủy ban cũng cho rằng, cần bảo đảm quy hoạch đô thị phải có tầm nhìn có tính chiến lược phù hợp với loại và cấp độ quy hoạch cụ thể, tôn trọng quy luật thị trường và nguyên tắc phát triển bền vững; lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm, văn hóa và văn minh đô thị làm nền tảng phát triển. Kết hợp hài hòa giữa quá trình đô thị hoá, phát triển đô thị, kinh tế đô thị với công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại nền kinh tế, quản lý phát triển xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Song song đó, bảo đảm gắn kết giữa không gian đô thị và nông thôn, phù hợp với thực tiễn có sự đan xen giữa đô thị và nông thôn, hỗ trợ cho sự phát triển chung của địa phương, vùng và cả nước. Quy hoạch đô thị và phát triển kết cấu hạ tầng các đô thị phải đi trước một bước và tạo ra nguồn lực chủ yếu cho phát triển đô thị; gắn với mô hình phát triển đô thị, thể hiện được đặc thù của những mô hình đô thị mới.

Ủy ban này cũng cho rằng, cần quy định rõ tại dự thảo Luật trường hợp điều chỉnh cục bộ quy hoạch có bao gồm cả trường hợp dẫn đến việc điều chỉnh quy hoạch cấp trên hay không; nếu có thì trong phạm vi và với mức độ như thế nào, thực hiện quy trình điều chỉnh quy hoạch cấp trên trước hay thực hiện song song quy trình điều chỉnh.

Đại biểu Quốc hội Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TPHCM

Thảo luận tại tổ về dự án luật này, đại biểu Quốc hội (ĐB) Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TPHCM, cho rằng, khi thể chế hóa cần cập nhật các xu hướng phát triển đô thị lớn. Đồng thời đặt ra vấn đề là cần tiếp tục nghiên cứu làm rõ việc hình thành các khu đô thị công nghiệp dịch vụ, đô thị tri thức sáng tạo, đô thị đa trung tâm, phát triển đô thị lấy giao thông công cộng làm trung tâm (TOD)...

Về nông thôn, TPHCM đã báo cáo Thường trực Chính phủ về quy hoạch TPHCM, trong đó có định hướng phát triển thành phố trong làng, làng trong thành phố. Vậy vùng nông thôn sẽ có đô thị xanh, đô thị sinh thái... Do đó, ĐB Phan Văn Mãi đề nghị những vấn đề trên cũng cần nghiên cứu, rà soát và bổ sung vào dự án luật lần này.

ĐB Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cho rằng quá trình đô thị hóa rất nhanh, cả nước có 902 đô thị trong cả nước, trong đó có 2 đô thị đặc biệt. Vì vậy, cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương, đặc biệt dành cho các đô thị loại 2, thành phố trực thuộc Trung ương.

Các ĐB cũng đề nghị, rà soát về phân cấp, phân quyền trong khâu lập, thẩm định phê quy hoạch cũng như cắt bỏ các thủ tục không cần thiết trong quy trình này để cải cách hành chính.

ĐB Nguyễn Thanh Phong (Vĩnh Long) đề nghị cần quy định việc công khai quy hoạch phải đăng tải đầy đủ cả quyết định, bản đồ, thuyết minh của các đồ án quy hoạch mới cũng như điều chỉnh quy hoạch để bảo đảm quyền tiếp cận của người dân. Còn ĐB Tạ Thị Yên (Điện Biên) đề xuất, dự thảo luật cần có thêm quy định về chế tài đối với cơ quan, tổ chức khi không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ quy định về rà soát và điều chỉnh quy hoạch, điều này để góp phần giảm thiểu tối đa tình trạng quy hoạch treo hiện nay.

Các ĐB cũng ủng hộ dự thảo luật quy định rõ về nội dung quy hoạch không gian ngầm để tận dụng cả về chiều cao lẫn chiều sâu của không gian đô thị…