Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường trình bày tờ trình tóm tắt dự thảo Nghị quyết cho biết, việc tổ chức các phiên giải trình đã góp phần làm rõ, giải quyết kịp thời những vấn đề bất cập, bức xúc trong đời sống xã hội, những vấn đề “nóng”, mang tính thời sự, được cử tri và Nhân dân quan tâm; qua đó, nâng cao trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc tổ chức thi hành Hiến pháp, pháp luật và nâng cao tính công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước; đồng thời, tạo chuyển biến tích cực trong công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo về dự thảo Nghị quyết cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành với quan điểm của cơ quan soạn thảo xác định phạm vi hướng dẫn của Nghị quyết là đối với hoạt động giải trình tại phiên họp của Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, là một trong các phương thức giám sát của hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, không mở rộng đối với “giải trình” trong công tác xây dựng pháp luật.

Sau khi các thành viên UBTVQH thảo luận, kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, đây là văn bản hướng dẫn việc tổ chức hoạt động giải trình tại phiên họp Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, không phải là văn bản quy phạm pháp luật. Về tính chất hoạt động giải trình, quy định giải trình theo chức năng, nhiệm vụ được phân công, không phải theo giám sát hay pháp luật, tức là không giới hạn. Về số lượng tối thiểu phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, không quy định là 1 phiên nhưng phải quy định là trong chương trình giám sát của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội phải có nội dung giải trình. Còn vấn đề có bao nhiêu tùy thuộc vào Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội. Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trong quá trình làm có thể chia thành từng quý, từng tháng hoặc đột xuất, phát sinh hoặc UBTVQH giao.

Với 100% ủy viên UBTVQH tham gia biểu quyết tán thành, UBTVQH đã biểu quyết thông qua Nghị quyết.

Cũng trong chiều 13/12, UBTVQH cho ý kiến về dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng.

Trình bày tờ trình Pháp lệnh Chi phí tố tụng, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh sự cần thiết ban hành Pháp lệnh Chi phí tố tụng vì hiện nay một số quy định chưa chi tiết, không còn phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội hiện nay. Bên cạnh đó, thực tiễn áp dụng pháp luật về chi phí tố tụng đang gặp một số khó khăn, vướng mắc như mức chi cho Hội thẩm còn thấp, không khuyến khích được Hội thẩm tham gia thực hiện nhiệm vụ xét xử. Việc tính tiền tạm ứng, trình tự, thủ tục thu, mức thu, mức chi chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ còn chưa thống nhất; một số chi phí phát sinh trong hoạt động giám định chưa được pháp luật điều chỉnh…

Về việc miễn, giảm chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ, giám định, dự thảo Pháp lệnh về cơ bản kế thừa quy định về miễn, giảm chi phí giám định hiện hành; đồng thời bổ sung việc miễn, giảm chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ tương tự như đối với chi phí giám định; bổ sung một số đối tượng được miễn (người cao tuổi; người khuyết tật; người có công với cách mạng…); sửa đổi trường hợp được giảm là người gặp sự kiện bất khả kháng dẫn đến không có đủ tài sản để nộp. Việc bổ sung các quy định này đã thể hiện chính sách nhân văn của Nhà nước, bảo đảm quyền khởi kiện của chủ thể tham gia tố tụng.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành với chủ trương sửa đổi, nâng mức chi cao hơn quy định hiện hành. Tuy nhiên, do một số mức thù lao cao hơn khá nhiều như: thù lao cho người làm chứng nâng từ 50.000 đồng/ngày lên thành 200.000 đồng/ngày; phụ cấp xét xử của hội thẩm nâng từ 90.000 đồng/ngày lên thành 900.000 đồng/ngày... Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo lý giải căn cứ sửa đổi các mức chi và tiếp tục cân nhắc, đề xuất mức chi phù hợp.

Giải trình, Chánh án Toà án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, người làm chứng không cần thù lao 200.000 đồng/ngày, họ rất sợ phải ra tòa làm chứng, nhất là trong vụ án hình sự. Về mức phụ cấp xét xử của hội thẩm nâng gấp 10 lần, lên mức 900.000 đồng/ngày, theo Chánh án, hiện mức chi cho luật sư chỉ định là 750.000 đồng/ngày. Hội thẩm bỏ phiếu phải chịu trách nhiệm sinh mạng chính trị, nên mức phụ cấp cao hơn luật sư chỉ định; Bộ Tài chính cũng ủng hộ mức tăng này.

Phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 13/12

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Ủy ban Tư pháp chủ trì phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao và các cơ quan có liên quan tiếp tục nghiên cứu, tổ chức các phiên họp, tọa đàm…, đặc biệt phối hợp với Viện Nghiên cứu lập pháp mời các chuyên gia tham gia thêm ý kiến về nội dung này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, tinh thần UBTVQH đồng ý ủng hộ việc ban hành Pháp lệnh mới với việc quy định các loại chi phí tố tụng một cách đầy đủ, bao quát nhất để tạo điều kiện tốt nhất cho các cơ quan tư pháp, các cơ quan tố tụng thực hiện nhiệm vụ, đồng thời tạo điều kiện cho người dân, công dân và tổ chức có liên quan thực hiện. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý, cần phải tiếp tục giải trình với UBTVQH về phạm vi, tên gọi của dự thảo Pháp lệnh. Các nội dung này cần phải được giải trình một cách rất đầy đủ, đúng thẩm quyền, đúng thủ tục, đúng trình tự, mà phải tháo gỡ được thực tiễn các vấn đề đang đặt ra nhằm tạo điều kiện tốt nhất, quy định một cách đầy đủ nhất theo đúng thẩm quyền các cơ quan tố tụng, các cơ quan tư pháp và thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong tổ chức thực hiện.