Đề nghị nâng quyền lợi của thẩm phán

Tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thanh Sang, Đoàn ĐBQH TPHCM tranh luận, cho rằng quy định tại Điều 91 của dự thảo về thang bảng lương cho ngạch bậc thẩm phán là không phù hợp. Đại biểu cho rằng, trừ 17 vị của Hội đồng Thẩm phán TANDTC thì còn lại hơn chục nghìn biên chế có một mức lương như nhau. Như vậy là không phù hợp vì không phân hóa được trình độ, kinh nghiệm của mỗi cấp xét xử. “Quy định như vậy có phù hợp với vị trí việc làm hay không, phù hợp với động lực để Thẩm phán phấn đấu hay không? Vì làm ở cấp quận, cấp huyện, cấp tỉnh, cấp tối cao thì đều mức lương như nhau. Hiện thẩm phán sơ cấp còn nhiều thiệt thòi, nhất là ở cấp huyện”, đại biểu nêu rõ. Do đó không đảm bảo việc phân hóa về tiêu chuẩn, trình độ.

Liên quan tới nội dung này, đại biểu Sang đề nghị sửa đổi lại và nâng quyền lợi của ngạch bậc của thẩm phán sơ cấp lên, qua đó phù hợp với việc cải cách tư pháp hơn, đồng thời tương quan với ngạch của các cơ quan tư pháp nói chung.

Trong khi đó, tranh luận liên quan đến thu thập chứng cứ, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nhấn mạnh các bên liên quan không thể thu thập chứng cứ, thì tòa án mới thực hiện thu thập chứng cứ. Về quy định tòa án tham gia giải thích pháp luật, đã được quy định tại Điều 266 Bộ Luật Tố tụng dân sự khẳng định đây là nghĩa vụ của tòa án. Do vậy, có ý kiến băn khoăn về quyền giải thích pháp luật, tuy nhiên quy định như dự thảo là phù hợp với pháp luật.

Đại biểu Dương Ngọc Hải, Đoàn ĐBQH TPHCM bày tỏ đồng tình với quan điểm cần luật hóa giải thích áp dụng pháp luật trong xét xử… Đại biểu cho biết, hiện nay thực tiễn tại các phiên xét xử, hội đồng xét xử vẫn thực hiện việc giải thích áp dụng pháp luật. “Phải nhìn nhận rằng, thời gian qua trong các phiên xét xử, có nhiều trường hợp hội đồng xét xử đã thực hiện tốt việc giải thích áp dụng pháp luật, nhưng bên cạnh đó cũng có một số hội đồng xét xử chưa thực hiện tốt việc giải thích áp dụng pháp luật. Do đó, dẫn đến có nhiều trường hợp không đảm bảo rõ ràng, chưa thuyết phục, khó thi hành trong thực tiễn”, đại biểu Hải dẫn chứng.

Đại biểu Dương Ngọc Hải cho rằng, việc luật hóa việc hội đồng xét xử giải thích áp dụng pháp luật là rất cần thiết, bởi đây là hoạt động áp dụng pháp luật mang tính chuyên biệt, mang tính chuyên nghiệp của Tòa án và qua đó góp phần nâng cao vai trò, trách nhiệm của hội đồng xét xử trong các phán quyết của mình.

Đại biểu Lê Thanh Phong, Đoàn ĐBQH TPHCM cũng nêu quan điểm, khi cho rằng Nghị quyết 49 của Quốc hội trong việc cải cách tư pháp cũng khẳng định rõ là xét xử và nâng cao tính tranh tụng và lấy kết quả tranh tụng tại phiên tòa là cơ sở để phán quyết tiếp. Sau đó để Kết luận số 84 ngày 29/7/2020 của Bộ Chính trị cũng khẳng định tiếp tục cải cách pháp theo hướng tranh tụng. Và gần đây Nghị quyết 27 cũng đã có nói tiếp tục xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Do đó, việc hướng tới nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa người dân cần phải thực hiện theo đúng các quy định pháp luật. Và bên cạnh đó, các cơ quan, tổ chức Nhà nước phải tạo điều kiện cho người dân tiếp cận công lý để bảo vệ cho quyền lợi của mình. Đây là một sự đổi mới căn cơ mà đại biểu thấy rằng cần thiết mạnh dạn áp dụng.

Các đại biểu trong phiên thảo luận chiều 22/11.

Tòa tham gia thu thập chứng cứ

Cho ý kiến về dự thảo trên, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp bày tỏ quan tâm đến nội dung quy định tòa án thực hiện quyền tư pháp tại Khoản 1 Điều 3 của dự thảo Luật… Cụ thể, Khoản 1 Điều 3 dự thảo Luật quy định tòa án nhân dân thực hiện quyền tư pháp bao gồm quyền xét xử, quyết định về các tranh chấp, vi phạm pháp luật; về những vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân; quyền giải thích áp dụng pháp luật và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử. Ông Phạm Văn Hòa cho rằng, đây là vấn đề về rất lớn, phức tạp có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án và các cơ quan tư pháp khác nhưng chưa có sự thống nhất chung. Do vậy, đề nghị không quy định nội dung này vào trong dự thảo Luật.

Đặc biệt, liên quan đến nội dung về việc điều chỉnh nhiệm vụ của Tòa án trong thu thập chứng cứ mà rất nhiều đại biểu đã phát biểu, đại biểu Hòa bày tỏ thống nhất với quan điểm Tòa án cần có trách nhiệm tham gia thu thập chứng cứ với những trường hợp các bên không thu thập được.

Trong khi đó, đại biểu Lê Thanh Vân, Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau cho rằng đây là những vấn đề lớn, ban soạn thảo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần tổ chức hội thảo chuyên sâu, bởi đây là một trong 3 yếu tố cấu thành thực hiện quyền tư pháp. Theo ông Vân, những vấn đề nêu trên liên quan đến mô hình tổ chức từ trên xuống dưới, do vậy cần rà soát những vấn đề lớn để thảo luận chuyên sâu.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm và khẳng định, trong quá trình đề xuất đổi mới có nhiều ý kiến khác nhau là điều tất yếu, trong đó có những nội dung cần có thêm thông tin, có những vấn đề cần giải trình và có những vấn đề cần lắng nghe đại biểu.