Nhớ lại cách đây gần 3 năm khi dì tôi từ Canada về nước thăm thân nhân và khi trở về Canada, tôi đã mua tặng bà một chiếc khăn của Khaisilk và tự hào nói với dì đây là “quà cao cấp” mà chính người Việt Nam sản xuất… Thế nhưng, đến nay tôi chưa bao giờ có thể ngờ được một thương hiệu tồn tại suốt hơn 30 năm qua và được nhiều người tin tưởng chọn làm quà tặng trong những sự kiện trọng đại… lại có thể ngang nhiên "treo đầu dê bán thịt chó" với chính những khách hàng đã làm nên tên tuổi của thương hiệu Khaisilk.

Tôi cũng như bao nhiêu người khác là người Việt Nam, du khách nước ngoài đã đến Khaisilk bằng lòng tin một “thương hiệu Việt” do chính người Việt tạo dựng và làm nên những sản phẩm lụa mượt mà, tinh tế,… Người tiêu dùng sao không tin được khi chân dung của một doanh nhân thành đạt cùng với đó Hoàng Khải còn là một facebooker khá hot trên mạng xã hội khi thường chia sẻ phát ngôn về đạo đức kinh doanh và với những triết lý sống trên mạng xã hội mà Hoàng Khải rao giảng và nhận được sự quan tâm của dân mạng đặc biệt là các bạn trẻ đang bắt đầu khởi nghiệp.

Trên facebook, Hoàng Khải ghi: “Trong kinh doanh đôi khi không được tham… Và vì sao không được tham? Là vì không bao giờ nên lấy những mục tiêu ngắn hạn mà làm xao nhãng đi những mục tiêu dài hạn và quan trọng hơn là phải bảo vệ sức khỏe cho những mục tiêu dài hạn đó”.

“Tôi rất đồng ý với quan điểm của anh là đất nước Việt Nam phải có những doanh nghiệp nổi tiếng như Samsung… Nhưng có lẽ anh đã quên mất một điều là những doanh nghiệp nổi tiếng đó người ta biết làm người dân của nước họ yêu mến sản phẩm đó và họ biết đánh vào lòng tự hào của dân tộc thì đó là điều anh chưa làm được” - ông Khải nói về CEO Nguyễn Tử Quảng của BKAV trong câu chuyện Bphone không thành công.

Hay: “Tôi kinh doanh với một tấm lòng trung thực và theo suy nghĩ của riêng tôi thì lòng đố kỵ sẽ phải gục ngã trước sự trung thực”; “Khải chẳng bao giờ dừng lại cho đến khi Khải hãnh diện vì điều đó”; “Khải tự hào về chính con người của mình hơn là những gì Khải có”; “Bạn sẽ chẳng bao giờ giàu có nếu thiếu đi một vài thứ mà tiền cũng không thể mua được”; “Đừng dạy đời hãy để đời dạy”…

Chính những sự “khác biệt” đó, nhiều người không ngờ Hoàng Khải lại có thể gian dối và bị phanh phui chuyện khăn lụa Khaisilk gắn mác “made in China”. Đồng thời, việc Hoàng Khải thừa nhận đã nhập hàng có xuất xứ Trung Quốc từ những năm 1990, lụa do Trung Quốc sản xuất thường chiếm 50% tổng số mặt hàng lụa mà Khải kinh doanh gây sốc khi không ít người đặc biệt là các bạn trẻ mới khởi nghiệp coi Hoàng Khải là một doanh nhân thành đạt vượt khó đáng để học hỏi.

Như thế cũng có nghĩa là Hoàng Khải đã có sự lợi dụng lòng tin để lừa bịp khách hàng qua việc nhập hàng Trung Quốc giá mà ai cũng có thể đoán được là với giá bèo, cắt mác Made in China đi và đính mác Khaisilk để bán với giá của một mặt hàng cao cấp, nhằm vào đối tượng khách hàng có thu nhập ổn định, du khách bốn phương và cả những khách hàng cao cấp.

Thế nhưng, khi theo dõi vụ việc, Hoàng Khải lại biện minh từ chuyện các nhân viên "nhận nhầm", đến cả việc do nhân viên "tráo hàng ăn chênh lệch", rồi đổ lỗi do mình nhiều việc quá, quản lý không nổi, và ông chủ Khaisilk "cúi đầu xin lỗi"… Sau câu trả lời của Hoàng Khải, Chủ tịch Tập đoàn Khaisilk trên báo Thanh Niên, nhiều bạn đọc khá bức xúc và phản hồi rằng đây là sự ngụy biện.

Những bao biện đó đã không được công luận chấp nhận khi lòng tin không còn. Rồi đây, hành vi gian lận, lừa dối khách hàng sẽ được xử phạt vi phạm hành chính. Thế nhưng, đáng xấu hổ nhất chính là hành vi gian lận thương mại, trục lợi bất chính, lừa dối khách hàng, ngoài việc phải đối mặt với kiện tụng đòi bồi thường thiệt hại thì hình ảnh của doanh nghiệp xấu đi trong cộng đồng người tiêu dùng… Và hình phạt của sự mất lòng tin còn đáng sợ hơn khi sau 30 năm tạo dựng trong phút chốc thương hiệu Khaisilk - Hoàng Khải sẽ mất khi người tiêu dùng tẩy chay.

Trong thực tế có nhiều thương hiệu Việt từng có chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng Việt Nam nhưng rồi đáng tiếc là họ đã dễ dàng đánh mất đi vị thế đó. Cái mất lớn nhất, và điều doanh nghiệp phải trả giá, đó là mất lòng tin của khách hàng, vốn được coi là yếu tố quyết định sự thành bại của doanh nghiệp đó.

Còn nhớ trong tháng 10 vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã thăm các ruộng rau tại các xã Yên Phú, Việt Cường (huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên). Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng cần nhanh chóng nhân rộng các mô hình sản xuất thực phẩm sạch, an toàn tiến tới xoá bỏ tình trạng “rau hai luống, lợn hai chuồng”. Nghĩ tới chỉ đạo của Phó Thủ tướng mới thấy nỗi đau của dân mình khi thực trạng đạo đức trong sản xuất, kinh doanh ở nhiều địa phương, nhiều doanh nghiệp đáng báo động.

Trong thế giới phẳng, khi mà internet và mạng xã hội phát triển, sản xuất, kinh doanh gian dối sẽ bị phát hiện và nhân rộng thông tin dễ dàng. Nên người tiêu dùng sớm muộn cũng phát giác ra việc doanh nghiệp không trung thực, gian dối, thiếu minh bạch. Vì vậy, từ vụ Khaisilk, VN Pharm, rau bẩn… thiết nghĩ bài toán đặt ra là nên có một chiến lược truyền thông, giáo dục căn cơ để mọi người hiểu rằng trước khi làm gì thì hãy học làm người tử tế trước thì mới mong thành công.